Thu hẹp khoảng cách

Tổng hợp và trích lại từ Oxfam (2019) Lợi ích công hay Tài sản tư; và Oxfam (2017) Nền kinh tế dành cho 99%.

Sự cần thiết của thuế lũy tiến trong nền kinh tế nhân văn

Nền kinh tế nhân văn là nền kinh tế đáp ứng nhu cầu của cả con người và trái đất, và nền kinh tế đó được hiểu rằng nó không thể đạt được mục tiêu này nếu chỉ có sự can thiệp của thị trường. Trong một nền kinh tế nhân văn, chính phủ là người đảm bảo quyền và nhu cầu của tất cả mọi người; đây là chủ thể sáng tạo để mang lại sự tiến bộ và chủ thể này cũng có trách nhiệm quản lý các thị trường vì lợi ích của tất cả mọi người. Điều này có nghĩa là chính phủ phải hành động một cách hiệu quả, có trách nhiệm và dân chủ đại diện cho tất cả người dân của mình, thay vì cho một bộ phận nhỏ những người có đặc quyền. Một nền kinh nhân văn là nền kinh tế mà trong đó mọi người được coi trọng như nhau và không bị xem nhẹ do giới tính, màu da hoặc đẳng cấp, và nền kinh tế này cũng đảm bảo các không gian cần thiết cho xã hội và nhóm phụ nữ.

Tổng hợp và trích lại từ các báo cáo Chi tiêu thuế (Bản thảo), và Đánh giá tác động của việc tăng thuế giá trị gia tăng lên tổng thể nền kinh tế và hộ gia đình do Việt Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) thực hiện dưới sự tài trợ của Oxfam Việt Nam và Đánh giá chính sách ưu đãi thuế tại Việt Nam do Oxfam thực hiện.

Chi phí và lợi ích của ưu đãi thuế

Hiện nay, nhiều quốc gia, đặc biệt các quốc gia đang phát triển thực hiện nhiều chính sách ưu đãi thuế nhằm thu hút vốn đầu tư kinh doanh. Tuy nhiên, trên thực tế, ưu đãi thuế có thể gây ra chi phí trực tiếp (giảm thu ngân sách) và gián tiếp cho chính phủ. Chi phí gián tiếp dưới hai dạng: (i) phần ngân sách bị giảm đối với những dự án mà thực tế nếu không có ưu đãi này, các nhà đầu tư vẫn thực hiện dự án; (ii) cố tình chuyển lợi nhuận từ lĩnh vực không được ưu đãi sang lĩnh vực ưu đãi thuế.

Trích lại từ hai báo cáo “Khả năng áp dụng và tác động của Thuế Tài sản tại Việt Nam” do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) (2018) thực hiện dưới sự tài trợ của Oxfam Việt Nam

Học thuyết về công bằng cơ hội

Sự ra đời của học thuyết công bằng về cơ hội được khởi xướng bởi John Rawls đã đặt nền móng cơ sở lý luận để biện hộ cho các loại thuế có tính chất tái phân phối và nhà nước phúc lợi. Trong tác phẩm Theory of Justice (Lý thuyết về Công bằng), Rawls rút ra hai nguyên lý của một xã hội công bằng: (i) Nguyên lý tự do tối đa, và (ii) Nguyên lý bù trừ. Nguyên lý đầu tiên cho rằng, tất cả các cá nhân, bất kể thuộc sắc tộc, văn hóa, giới tính, điều kiện kinh tế… nào đều được hưởng quyền tự do ở mức tối đa như nhau với điều kiện người này không được xâm phạm quyền tự do của người khác. Nguyên lý thứ hai cho rằng bất bình đẳng thu nhập trong xã hội có thể được chấp nhận với hai điều kiện: thứ nhất, công bằng về cơ hội được đảm bảo: các cá nhân cần phải được trao cơ hội như nhau để đạt được vị thế trong xã hội, và thứ hai, bất bình đẳng mang lại lợi ích lớn nhất cho những người có vị thế thấp nhất trong xã hội.